آدمی همان چیزی است که می‌خورد. غذا خوردن یکی از لذت‌هایی است که در این دنیا به ما بخشیده شده و درعین‌حال یکی از ضروری‌ترین فعالیت‌هایی است که می‌توانیم برای سلامتی خود انجام دهیم. تغذیه مناسب برای افراد سالم ضروری است، اما برای برخی از بیماران از جمله بیماران دیابتی حیاتی است. سوال اینجاست که چه اقلامی باید در لیست غذای دیابتی ها قرار بگیرند؟ بهترین غذا برای دیابتی ها چه غذایی است؟ آیا افراد مبتلا به دیابت باید کاملاً از مصرف کربوهیدرات و مواد قندی خودداری کنند؟ در این مقاله، تعدادی از مواد غذایی مفید برای دیابتی ها را معرفی می‌کنیم و به برخی از باورهای غلط در مورد رژیم غذایی دیابت پاسخ می‌دهیم.
آیا رژیم غذایی بر دیابت تاثیر دارد؟
پاسخ این سؤال به طور خلاصه این است که بله. در صورت ابتلا به دیابت یا پیش دیابت، پزشک احتمالاً توصیه می‌کند برای تدوین برنامه غذایی سالم به متخصص تغذیه مراجعه کنید. این برنامه به شما در کنترل قند خون، مدیریت وزن و کنترل عوامل خطر بیماری‌های قلبی از جمله فشارخون و چربی خون بالا کمک می‌کند.
هنگامی که کالری و کربوهیدرات اضافی مصرف می‌کنید، سطح قند خون شما افزایش می‌یابد. اگر قند خون کنترل نشود، می‌تواند به مشکلات جدی برای سلامتی منجر شود. سطح بالای قند خون هیپوگلیسمی نام دارد. اگر هایپرگلیسمی برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، ممکن است منجر به عوارض جبران‌ناپذیری مانند آسیب‌های عصبی، کلیوی و قلبی بشود.
اگر دیابت دارید یا در معرض ابتلا به دیابت هستید، با انتخاب‌های غذایی سالم و پیگیری عادات غذایی خود می‌توانید به حفظ سطح قند خون در حد ایمن کمک کنید. پایبندی به رژیم غذایی سالم و اصولی برای اکثر افراد مبتلا به دیابت نوع 2، از طریق کاهش وزن نیز می‌تواند کنترل قند خون را آسان‌تر کند. کاهش وزن فواید دیگری نیز برای سلامتی به همراه دارد.
غذاهای مناسب برای دیابتی ها
رژیم غذایی برای افراد دیابتی بر پایه مصرف وعده‌های غذایی سالم و در زمان‌های منظم است. خوردن غذاهای مخصوص برای دیابتی ها در زمان‌های مشخص به بدن کمک می‌کند تا از انسولین طبیعی یا انسولین دریافتی از طریق دارو، بهتر استفاده کند. در ادامه برخی گروه‌های غذایی مناسب و اقلامی که باید در لیست غذای دیابتی ها قرار بگیرد را معرفی خواهیم کرد.
کربوهیدرات‌های سالم
در طول هضم، قندها و نشاسته‌های موجود در مواد غذایی به قند موجود در جریان خون تجزیه می‌شوند. کربوهیدرات‌های ساده و کربوهیدرات‌های پیچیده سالم باید در برنامه غذای دیابتی ها قرار بگیرد. افراد دیابتی باید بر روی دریافت کربوهیدرات‌های سالم مانند موارد زیر تمرکز کنند:
- میوه‌ها
- سبزیجات
- غلات کامل
- حبوبات، مانند لوبیا و نخود
- لبنیات کم‌چرب، مانند شیر و پنیر
افراد دیابتی باید از کربوهیدرات‌های ناسالم مانند غذاها یا نوشیدنی‌هایی با چربی‌های افزودنی، قند و سدیم خودداری کنند.
مواد غذایی سرشار از فیبر
مواد غذایی غنی از فیبر از جمله مواد غذایی هستند که برای قرارگرفتن در رژیم غذایی افراد دیابتی بسیار ضروری‌اند و باید در لیست غذای دیابتی ها وجود داشته باشند. فیبر نحوه هضم غذا توسط بدن را تنظیم و به کنترل قند خون کمک می‌کند. گروه‌های غذایی با فیبر بالا عبارت‌اند از:
- سبزیجات
- میوه‌ها (بهتر است دیابتی ها برای بهره‌مندی بیشتر از فیبر، به‌جای نوشیدن آب‌میوه، میوه تازه و کامل را بخورند).
- مغزها
- حبوبات، مانند لوبیا و نخود
- غلات کامل
چربی‌های مفید
غذاهای حاوی چربی‌های سالم می‌توانند به کاهش سطح کلسترول و کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و جلوگیری از چاقی کمک کنند. این مواد غذایی عبارت‌اند از:
- آووکادو
- مغزها
- روغن‌های کانولا، زیتون و بادام‌زمینی
البته لازم به ذکر است که افراد دیابتی نباید در مصرف این موارد زیاده‌روی کنند، زیرا همه چربی‌ها کالری بالایی دارند و تا حدی باعث چاقی می‌شوند.
ماهی‌های مفید برای قلب
دیابتی ها باید حداقل هفته‌ای دو بار ماهی‌های مفید برای قلب مصرف کنند. تغذیه مناسب برای دیابتی ها باید سرشار از امگا 3 باشد. ماهی‌های آزاد، سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 هستند. امگا-3 می‌تواند از بیماری‌های قلبی جلوگیری کنند. البته افراد دیابتی باید از مصرف ماهی‌های سرخ شده پرهیز کنند.
میوه‌های مناسب برای دیابتی ها
میوه حاوی کربوهیدرات‌های سالم است و فواید بسیار زیادی برای بدن دارد، بنابراین باید در لیست غذای دیابتی ها قرار بگیرد. قرار دادن یک‌تکه میوه تازه یا سالاد میوه به‌عنوان دسر، یک راه عالی برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن است. در ادامه لیستی کامل از تمام میوه‌های مناسب برای افراد دیابتی را باهم مرور می‌کنیم:
- سیب
- زردآلو
- آووکادو
- موز
- تمشک‌ها
- بلوبری
- طالبی
- گیلاس
- گریپ‌فروت
- انگور
- خربزه یا گرمک
- کیوی
- انبه
- شلیل
- نارنجی
- پاپایا
- هلو
- گلابی‌ها
- آناناس
- آلو
- تمشک
- توت‌فرنگی
- نارنگی
- هندوانه
و همچنین میوه‌های خشک شده مانند:
- توت خشک
- سیب خشک
- مویز
- خرما
- انجیر خشک
- آلو خشک
- کشمش
میوه‌هایی با GI پایین:
- سیب
- پرتقال‌ها
- موز
- انبه
- خرما
- گلابی‌ها
میوه‌هایی با GI بالا:
- آناناس
- هندوانه
دیابتی ها باید از چه خوراکی‌هایی اجتناب کنند؟
به همان اندازه که مهم است که بدانید کدام غذاها را باید در برنامه غذایی مناسب دیابت بگنجانید، درک اینکه چه غذاهایی نیاز به محدودیت دارند نیز بسیار مهم است. بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌هایی که برای افراد دیابتی مضرند، سرشار از کربوهیدرات و قند افزوده هستند که می‌توانند باعث افزایش سطح قند خون شود و از آنجایی که افراد دیابتی بسیار مستعد بیماری‌های قلبی و افزایش وزن هستند، سایر غذاهای مضر می‌توانند بر سلامت قلب تأثیر منفی بگذارند یا باعث افزایش وزن شوند. در ادامه چند نمونه از غذاها و خوراکی‌هایی را که افراد دیابتی باید از آنها اجتناب کنند معرفی خواهیم کرد.
غلات تصفیه شده
غلات تصفیه شده مانند نان سفید، پاستا و برنج سرشار از کربوهیدرات‌اند اما فیبر کمی دارند و سطح قند خون را سریع‌تر از غلات کامل افزایش می‌دهند. یک تحقیق منتشر شده در سال 2018 نشان داد که برنج سبوس دار به طور قابل توجهی در تثبیت سطح قند خون بعد از خوردن یک وعده غذایی، موثرتر از برنج سفید است.
نوشیدنی‌های شیرین شده
نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر مصنوعی مانند نوشابه، چای شیرین و نوشیدنی‌های انرژی‌زا فاقد مواد مغذی مهم‌اند و علاوه بر این حاوی مقدار بسیار زیادی قند در هر وعده هستند. این موضوع می‌تواند سطح قند خون را به طرز خطرناکی در افراد دیابتی افزایش دهد.
غذاهای سرخ شده
غذاهای سرخ شده دارای مقدار زیادی چربی ترانس‌اند. چربی ترانس نوعی چربی است که با خطر بالای بیماری قلبی مرتبط است. غذاهای سرخ شده مانند چیپس سیب‌زمینی، سیب‌زمینی‌سرخ‌کرده و موارد این‌چنینی نیز معمولاً کالری بالایی دارند و در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند باعث افزایش وزن شوند. به همین دلیل باید حتی‌الامکان در کمترین میزان ممکن در لیست غذای دیابتی ها قرار بگیرند.
الکل
معمولاً به افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌شود که مصرف الکل را محدود کنند. مصرف نوشیدنی‌های الکلی، به‌ویژه اگر با معده خالی مصرف شوند، می‌تواند خطر افت قند خون را افزایش دهد.
غلات صبحانه
بیشتر انواع غلات صبحانه دارای شکر مصنوعی و افزوده بسیار بالایی هستند. هنگام خرید غلات صبحانه، حتماً برچسب ارزش غذایی آن را به‌دقت بررسی کنید و انواع کم قند را انتخاب کنید. از طرف دیگر، به‌عنوان یک جایگزین سالم و طبیعی می‌توانید از جو دوسر استفاده و آن را به طور طبیعی با کمی میوه تازه شیرین کنید.
آب‌نبات و شیرینی
آب‌نبات‌ها و شیرینی‌ها حاوی مقدار زیادی شکر مصنوعی در هر وعده‌اند و معمولاً GI بالایی دارند. GI بالا به این معنی است که احتمالاً بعد از خوردن آن باعث افزایش و کاهش‌های خطرناکی در سطوح قند خون می‌شوند و می‌توانند برای افراد دیابتی دردسرساز شوند.
گوشت‌های فراوری شده
گوشت‌های فراوری‌شده مانند هات‌داگ و کالباس، سرشار از سدیم، مواد نگهدارنده و سایر ترکیبات مضر هستند. علاوه بر این، گوشت‌های فراوری شده ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهند و افراد دیابتی باید بیشتر از سایرین از مصرف این‌گونه غذاها اجتناب کنند.
آبمیوه‌های غیرطبیعی
افراد دیابتی باید از مصرف آبمیوه‌های غیرطبیعی حتی به مقدار کم نیز خودداری کنند؛ اما حتی مصرف آبمیوه‌های طبیعی نیز برای این دسته از افراد کاملاً بی‌خطر نیست. اگرچه می‌توان گهگاهی از آب‌میوه 100% طبیعی در حد اعتدال استفاده کرد، اما اگر دیابت دارید، بهتر است تاحدامکان از میوه کامل استفاده کنید. آب‌میوه حاوی تمام کربوهیدرات‌ها و قند موجود در میوه‌های تازه، اما فاقد فیبر مورد نیاز برای کمک به تثبیت سطح قند خون است.
نمونه لیست خرید برای دیابتی ها
لیست غذای دیابتی ها و لیست خرید مواد غذایی معمولاً بر اساس نیازها و خواسته‌های فرد، و هفته‌به‌هفته تغییر می‌کند. بااین‌حال، افراد دیابتی در صورت تمایل می‌توانند از لیست نمونه زیر استفاده کنند:
- سیب
- گوجه‌فرنگی
- توت‌فرنگی
- ذرت
- خیار
- ریحان تازه
- پیاز
- فلفل‌دلمه‌ای قرمز
- کاهو
- کدوسبز
- سینه مرغ بدون استخوان و پوست
- فیله ماهی سالمون
- شیر بادام یا بذر کتان بدون شیرین‌کننده
- شیر کم‌چرب (1-2 درصد)
- پنیر موزارلا تازه
- پنیر پارمزان یا پارمسان
- سیب‌زمینی شیرین
- برنج قهوه‌ای
- نان سبوس‌دار
- عسل
- سس سالاد بدون شکر و کم‌سدیم با پایه روغن‌زیتون
- سس باربیکیو کم شکر و کم‌سدیم
- روغن‌زیتون
- فلفل سیاه
- سس سویای کم‌سدیم
- نمک
- قهوه
- گردو، بادام یا سایر مغزهای خام
بهترین رژیم برای بیماران قندی
رژیم غذایی یا برنامه غذایی خاصی وجود ندارد که برای همه افراد دیابتی مفید باشد. تنها پزشک، متخصص تغذیه یا مربی دیابت می‌تواند به شما در طراحی بهترین برنامه غذایی برای کنترل بیماری دیابت کمک کند. این برنامه موارد احتمالاً با درنظرگرفتن موارد زیر تدوین خواهد شد:
- داروهای مصرفی
- وزن
- هر گونه بیماری ثانویه یا مشکلاتی احتمالی سلامتی
- سبک زندگی و سلیقه
- اهداف هر فرد
البته ناگفته نماند که خوردن غذاهای مناسب به مقدار مناسب و در زمان مناسب قانونی است که در همه برنامه‌های غذایی تنظیم شده برای افراد دیابتی رعایت می‌شود.
روش‌های چیدن برنامه غذایی برای دیابتی ها
به‌منظور ایجاد یک رژیم غذایی سالم که بتواند به حفظ سطح قند خون در یک محدوده طبیعی کمک کند، می‌توان از رویکردهای مختلفی استفاده کرد. اگر دیابتی هستید می‌توانید بعد از مشورت با یک متخصص تغذیه، از یکی از روش‌های زیر یا ترکیبی از آنها بهره ببرید:
متد بشقاب
انجمن دیابت آمریکا (American Diabetes Association) روش ساده‌ای را برای برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی ارائه می‌دهد. این روش بر مصرف بیشتر سبزیجات تأکید دارد. هنگام آماده‌کردن بشقاب خود، این مراحل را دنبال کنید:
- نیمی از بشقاب خود را با سبزیجات غیر نشاسته‌ای مانند اسفناج، هویج و گوجه‌فرنگی پر کنید.
- یک‌چهارم از بشقاب خود را با پروتئین‌های بدون چربی؛ مانند ماهی‌تن، گوشت بدون چربی یا گوشت مرغ کنید.
- یک‌چهارم آخر را با یک کربوهیدرات مانند برنج قهوه‌ای یا سبزی‌های نشاسته‌ای مانند نخود سبز پر کنید.
- به مقدار کم از چربی‌های خوب و سالم مانند آجیل یا آووکادو استفاده کنید.
- از لیست غذای دیابتی ها، یک‌تکه میوه یا یک وعده لبنیات و یک لیوان آب یا چای یا قهوه بدون شکر به وعده‌غذایی خود اضافه کنید.
شمارش کربوهیدرات‌ها
ازآنجایی‌که کربوهیدرات‌ها به قند تجزیه می‌شوند، بیشترین تاثیر را بر سطح قند خون دارند. برای کمک به کنترل قند خون، بهتر است به کمک یک متخصص تغذیه یاد بگیرید که مقدار کربوهیدراتی را که می‌خورید، چگونه محاسبه کنید. سپس می‌توانید دوز انسولین دریافتی خود را بر اساس این مقدار تنظیم کنید. پایش و کنترل مقدار کربوهیدرات در هر وعده‌غذایی یا میان‌وعده در جدول غذای دیابتی ها بسیار مهم است. یک متخصص تغذیه می‌تواند به شما بیاموزد که چگونه اندازه وعده‌های غذایی را اندازه‌گیری کنید و مهارت خواندن برچسب ارزش غذایی مواد مختلف را کسب کنید.
انتخاب مواد غذایی
متخصص تغذیه برای کمک به برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌ها، به شما توصیه می‌کند که مواد غذایی خاصی را انتخاب کنید. می‌توانید تعدادی از مواد غذایی مفید برای دیابتی ها را از لیست غذای دیابتی ها یا لیست‌هایی انتخاب کنید که شامل دسته‌بندی‌هایی مانند کربوهیدرات، پروتئین و چربی می‌شود. در این صورت هر وعده در یک دسته، انتخاب غذایی شماست. یک انتخاب غذایی در مقایسه با موارد دیگر از همان دسته، تقریباً به مقدار مشابهی کربوهیدرات، پروتئین، چربی و کالری و همچنین تأثیر مشابهی بر قند خون دارد. به‌عنوان‌مثال، لیست نشاسته، میوه و شیر شامل گزینه‌هایی است که همگی بین 12 تا 15 گرم کربوهیدرات دارند.
شاخص گلیسمی یا شاخص قند خون (Glycemic Index)
برخی از افراد دیابتی برای انتخاب مواد غذایی، به‌ویژه کربوهیدرات‌ها، از شاخص گلیسمی استفاده میکنند. این روش غذاهای حاوی کربوهیدرات را بر اساس تأثیر آنها بر سطح قند خون رتبه‌بندی می‌کند. در مورد اینکه آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر، حتماً با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
نمونه برنامه غذایی برای دیابتی ها
برنامه غذایی باید بر اساس ویژگی‌های فیزیکی، شرایط و اهداف هر فرد تنظیم شود؛ بنابراین نمی‌توان یک نسخه واحد را به‌عنوان بهترین رژیم غذایی برای بیماران قندی پیچید. اما به طور میانگین هر انسانی روزانه به حدود 1200 کیلوکالری انرژی نیاز دارد. یک نمونه برنامه غذایی روزانه با 1,200 کالری شامل وعده‌های غذایی و میان وعده‌های زیر است:
روز اول
- صبحانه: یک عدد تخم‌مرغ آب پز و نصف یک آووکادوی کوچک روی یک برش نان سبوس‌دار، یک عدد پرتقال. مجموع کربوهیدرات: 39 گرم.
- ناهار: کاسه مکزیکی: دو سوم فنجان لوبیا کم‌سدیم کنسروی، 1 فنجان اسفناج خرد شده، یک‌چهارم فنجان گوجه‌فرنگی خرد شده، یک‌چهارم فنجان فلفل‌دلمه‌ای خرد شده، 28 گرم پنیر، 1 قاشق غذاخوری سس سالسا کم چرب. مجموع کربوهیدرات: 30 گرم.
- میان‌وعده: 20 عدد هویج کوچک 1 گرمی با 2 قاشق غذاخوری حمص. مجموع کربوهیدرات: 21 گرم.
- شام: 1 فنجان پاستا لپه عدس پخته، حدود 58 گرم گوشت چرخ کرده بوقلمون کم چرب، 1.5 فنجان سس گوجه فرنگی سبزیجات با سیر، قارچ، سبزیجات، کدو سبز و بادمجان. مجموع کربوهیدرات: 35 گرم.
مجموع کربوهیدرات روزانه: 125 گرم.
روز دوم
- صبحانه: سه‌چهارم فنجان بلوبری، 1 فنجان جو دوسر پخته، 28 گرم بادام، 1 قاشق چایخوری تخم چیا. مجموع کربوهیدرات: 34 گرم.
- ناهار: سالاد: نصف فنجان نخود، 2 فنجان اسفناج تازه، حدود 56 گرم سینه مرغ گریل شده، نصف آووکادوی کوچک، نصف فنجان تکه‌های توت فرنگی، یک چهارم فنجان هویج رنده شده، 2 قاشق غذاخوری سس. مجموع کربوهیدرات: 52 گرم.
- میان‌وعده: یک عدد هلو کوچک خرد شده در یک‌سوم فنجان ماست یونانی. مجموع کربوهیدرات: 16 گرم.
- شام: نصف فنجان بادمجان سرخ شده، چهار عدد گوجه‌فرنگی خشک، پنج عدد زیتون جامبو خرد شده، نصف یک خیار خرد شده، 1 قاشق غذاخوری سرکه بالزامیک، ریحان تازه. مجموع کربوهیدرات: 38 گرم.
مجموع کربوهیدرات روزانه: 140 گرم.
روز سوم
- صبحانه: سیب‌زمینی شیرین: دو تکه نان تست سیب‌زمینی شیرین رویه‌مال شده با 128 گرم پنیر، اسفناج، 1 قاشق چایخوری تخم کتان. مجموع کربوهیدرات: 44 گرم.
- ناهار: 2 اونس مرغ کبابی، 1 فنجان گل‌کلم خام، 1 قاشق غذاخوری سس فرانسوی کم‌چرب، 1 فنجان توت‌فرنگی تازه. مجموع کربوهیدرات: 23 گرم.
- میان‌وعده: 1 فنجان ماست یونانی ساده کم‌چرب مخلوط با نصف یک عدد موز کوچک. مجموع کربوهیدرات: 15 گرم.
- شام: دو سوم فنجان کینوا، 200 گرم توفو، 1 فنجان کلم بوک چوی پخته، 1 فنجان بروکلی بخارپز شده، 2 قاشق چایخوری روغن زیتون، یک عدد کیوی. مجموع کربوهیدرات: 44 گرم.
مجموع کربوهیدرات روزانه: 126 گرم.
باورهای غذایی غلط در میان بیماران دیابتی
در ادامه برخی از باورهای غلطی را که در میان بیماران دیابتی رایج‌اند را باهم بررسی می‌کنیم.
- باور غلط: مصرف زیاد شکر باعث دیابت می‌شود.
توضیحات: بر اساس تحقیقات انجمن دیابت آمریکا (ADA)، مصرف بیش از حد قند به‌تنهایی باعث دیابت نمی‌شود، اما ممکن است در برخی موارد یک عامل زمینه‌ساز باشد. دیابت نوع 1 زمانی ایجاد می‌شود که یک عامل محیطی، استعداد ژنتیکی را برای بروز دیابت تحریک کند. دیابت نوع 2 اغلب تحت‌تأثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک و برخی عوامل موجود در سبک زندگی افراد ایجاد می‌شود. برخی دیگر از عوامل خطری که می‌توانند منجر به دیابت نوع 2 شوند عبارت‌اند از:
- اضافه‌وزن
- فشارخون بالا
- سبک زندگی کم‌تحرک
- سن، به‌خصوص بالای 45 سال
- باور غلط: کربوهیدرات‌ها دشمن دیابتی ها هستند و نباید در لیست غذای دیابتی ها قرار بگیرند.
توضیحات: کربوهیدرات‌ها دشمن دیابتی ها نیستند و باید در برنامه غذای دیابتی ها قرار بگیرند. برای افراد دیابتی، مهم نیست که چه مقدار کربوهیدرات مصرف میکنند، بلکه نوع و میزان کربوهیدرات مصرفی اهمیت دارد. همه کربوهیدرات‌ها یکسان نیستند. آنهایی که شاخص گلیسمی (GI) پایینی دارند، انتخاب‌های بهتری نسبت به کربوهیدرات‌های با GI بالا هستند. شاخص گلیسمی معیاری است برای سنجش سرعت تأثیرگذاری غذاهای حاوی کربوهیدرات بر قند خون.
- باور غلط: دیابتی ها نباید میوه مصرف کنند.
توضیحات: میوه بهترین غذا برای دیابتی ها است. در برنامه غذایی مناسب برای دیابت، هیچ میوه ممنوعه‌ای وجود ندارد. در واقع، برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیشتر میوه‌های کامل، با بهبود سطح انسولین و کنترل بهتر قند خون مرتبط است. علت این امر این است که بسیاری از میوه‌های کامل سرشار از مواد مغذی، از جمله فیبر هستند که می‌توانند باعث بهبود سطح قند خون شوند. اگر دیابت دارید بهتر است میوه‌هایی را انتخاب کنید که قند کمتری دارند، مانند توت‌ها، سیب و گریپ‌فروت. بااین‌حال برخی از میوه‌ها نسبت به سایرین قند طبیعی بیشتری دارند، اما تا زمانی که به‌اندازه مناسب مصرف کنید، می‌توانید از هر کدام از آنها لذت ببرید.
- باور غلط: برنامه غذای دیابتی ها نباید حاوی چربی باشد.
توضیحات: بر اساس مطالعات انجمن قلب آمریکا، داشتن دیابت نوع 2 خطر حمله قلبی و سکته مغزی را در افراد افزایش می‌دهد. بخشی از این ارتباط به این دلیل است که بسیاری از افراد دیابتی دچار اضافه‌وزن‌اند و اغلب فشارخون بالا یا سطح کلسترول بالایی دارند.
برای کاهش خطر مشکلات قلبی، افراد دیابتی باید تاحدامکان از چربی‌های ترانس خودداری کنند و چربی‌های اشباع شده در رژیم غذایی خود را محدود کنند. مصرف زیاد غذاهای سرشار از چربی‌های اشباع شده، مانند لبنیات پرچرب و سرخ‌کردنی‌ها، می‌تواند سطح کلسترول ناسالم افراد را افزایش دهد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را بالا ببرد. طبق آخرین دستورالعمل‌های غذایی، دیابتی ها باید تاحدامکان از چربی‌های ترانس اجتناب کنند و چربی‌های اشباع شده باید کمتر از 10 درصد از جدول غذای دیابتی ها را تشکیل دهند.
نقش پزشک در تعیین رژیم غذایی دیابتی ها
علاوه بر متخصص تغذیه، پزشک نیز می‌تواند در ایجاد یک برنامه غذایی مناسب به افراد دیابتی کمک کند. پزشک متخصص می‌تواند نیازهای هر فرد را ارزیابی کند و اهداف مناسب برای هر فرد را به او یادآوری کند. علاوه بر این نقش پزشک متخصص در ارائه توصیه‌های کلی رژیم غذایی، تجویز داروهای مورد نیاز برای کنترل بیماری، نظارت بر پیشرفت بیمار و ارائه آموزش‌های لازم نیز انکارناپذیر است.
با غذا به جنگ دیابت بروید!
در این مقاله بهترین مواد غذایی که بهتر است در لیست غذای دیابتی ها قرار بگیرند را معرفی کردیم و آموختیم که پایبندی به یک برنامه غذایی سالم، بهترین راه برای کنترل سطح قند خون و پیشگیری از عوارض دیابت است. افراد دیابتی می‌توانند برنامه‌های غذایی را با اهداف خاص خود تنظیم کنند. بهترین رژیم غذایی برای بیماران قندی علاوه بر کنترل دیابت، فواید دیگری نیز به همراه دارد. ازآنجایی‌که این رژیم غذایی بر مصرف میوه، سبزیجات و فیبر تأکید دارد، به‌احتمال زیاد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و برخی سرطان‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. همچنین مصرف لبنیات کم‌چرب نیز می‌تواند خطر کاهش تراکم استخوان در سالمندی کاهش دهد.
سؤالات متداول
آیا با رژیم غذایی می‌توان از دیابت پیشگیری یا آن را درمان کرد؟
بله رژیم غذایی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و درمان دیابت نوع 2 داشته باشد. رژیم غذایی سالم می‌تواند به افراد دیابتی در کنترل قند خون، کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به عوارض دیابت کمک کند.
رژیم غذایی توسط پزشک چیده می‌شود یا خود شخص هم قادر به انجام این کار هست؟
مشاوره با یک متخصص تغذیه یا پزشک همواره بهترین اقدام برای اطمینان از دریافت یک برنامه غذایی مناسب و متعادل است. البته ناگفته نماند که خود افراد نیز بعد کسب آموزش‌های لازم توسط متخصص تغذیه یا پزشک، قادر به چیدن یک برنامه غذایی اصولی هستند.
اگر رژیم غذایی توسط دیابتی ها رعایت نشود، چه مشکلاتی به وجود خواهد آمد؟
رعایت‌نکردن رژیم غذایی توسط افراد مبتلا به دیابت می‌تواند منجر به عواقب جدی و خطرناکی از جمله بالا رفتن قند خون، کتواسیدوز دیابتی، بیماری‌های کلیوی و آسیب‌های عصبی و... بشود. علاوه بر این عوارض، عدم رعایت رژیم غذایی می‌تواند به‌طورکلی کیفیت زندگی فرد مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار دهد.
